اراضی بایر

حل‌ مشکل‌ اراضی‌ بایر (معضل‌).(تاریخ تصویب 25/5/1367)
 
وزارت کشاورزی
 
«مصوبة مجمع تشخیص مصلحت نظام اسلامی در خصوص حل مشکل اراضی بایر» که در جلسة مورخ 25/5/67 به تصویب رسیده است و طی نامه شماره 137/ق مورخ 31/6/67 مجلس شورای اسلامی واصل گردیده به پیوست جهت اجراء و ابلاغ می گردد.
 
میر حسین موسوی
نخست وزیر
 
 مصوبة مجمع تشخیص مصلحت نظام اسلامی
 
موضوع «حل مشکل اراضی بایر» در جلسة مورخ 25/5/67 مجمع با حضور کارشناسان مربوطه مورد بحث و بررسی قرار گرفت و در این زمینه ماده واحدة ذیل با تبصره های مربوطه به تصویب رسید:
ماده واحده: کلیة اراضی بایر در سراسر کشور در صورت اعراض صاحبان آنها و بلاعوض در اختیار دولت قرار می گیرد و در صورت عدم اعراض، مالکین اراضی بایر به دلیل ضرورت ملزم به کشت بر اساس ضوابط کشاورزی یا فروش یا اجاره یا مزارعة زمین بایر خود هستند. چنانچه از تاریخ ابلاغ ظرف مدت یکسال اقدام به یکی از موارد فوق ننمایند وزارت کشاورزی راساً و یا توسط هیأت هفت نفرة واگذاری زمین، از طرف مالک برای کشاورزی و دامداری به قیمت عادلة زمان تصویب این قانون (25/5/67) خواهد فروخت.
 
تذکر: اراضی بایر شامل اراضی ای است که بیش از 5 سال بدون عذر موجه بلاکشت مانده یا بماند.
تبصره 1- مهلت عنوان شده، چنانچه عذر مالک در زیر کشت قرار دادن اراضی موجه باشد، مدت یکسال تمدید خواهد شد.
تبصره 2- پرداخت بهای عادله در هر مورد پس از کسر بدهیهای قانونی و شرعی مالک انجام خواهد گرفت.
تبصره 3- آیین نامة ماده واحده ظرف مدت دو ماه تهیه و به تصویب دولت خواهد رسید.
تبصره 4- در مواردی که مشروعیت مالکیت اراضی بایر از طرف وزارت کشاورزی یا زارعین محلی یا دادسرای انقلاب و دادگاه اصل 49 محل اعتراض باشد دادگاه اصل 49 مکلف است ظرف حداکثر یکسال نسبت به اعتراض رسیدگی و تعیین تکلیف نماید و چنانچه در این مدت این اراضی به فروش رسید و یا به صورت اجاره و یا مزارعه واگذار گردید، وجوه مربوطه در حسابی که وزارت دارایی تعیین می کند نگهداری خواهد شد تا پس از تعیین تکلیف در دادگاه طبق مقررات قانون نحوة اجرای اصل 49 قانون اساسی اقدام شود.
 
 
 
جناب آقای هاشمی رفسنجانی رییس محترم مجلس شورای اسلامی
مصوبة فوق برای طی مراحل مقرر در آیین نامة مجمع تشخیص مصلحت ابلاغ می گردد.

آیین‌نامه اجرایی مصوبه مجمع تشخیص مصلحت نظام اسلامی در خصوص حل مشکل اراضی بایر
‌آیین‌نامه اجرایی مصوبه مجمع تشخیص مصلحت نظام اسلامی در خصوص حل مشکل اراضی بایر

&‌وزارت کشاورزی

‌هیأت وزیران در جلسه مورخ 1369.12.1 بنا به پیشنهاد وزارت کشاورزی و به استناد تبصره (3) ماده واحده مصوبه
مجمع تشخیص مصلحت نظام اسلامی در‌خصوص حل مشکل اراضی بایر (‌مصوب 1367.5.25) آیین‌نامه اجرایی
مصوبه مزبور را به شرح زیر تصویب نمود:

[z]"آیین‌نامه اجرایی مصوبه مجمع تشخیص مصلحت نظام اسلامی در خصوص حل مشکل اراضی بایر"

1 - ماده واحده - مصوبه مورخ 1367.5.25 مجمع تشخیص مصلحت نظام اسلامی در خصوص حل مشکل اراضی
بایر در این آیین‌نامه اختصاراً "‌ماده‌واحده" نامیده می‌شود.

2 - اراضی بایر - زمین‌هایی است که سابقه احیا دارند ولی به دلیل اعراض مالک، بیشتر از (5) سال متوالی بدون
دلیل موجه بلاکشت مانده یا بنمایند.

3 - اراضی اعراضی - زمین‌های در تملک اشخاص است که بلااستفاده گذاشته شده‌اند. احراز اعراضی بودن
اراضی توسط دادگاه و از طریق تحقیق و بررسی‌محل یا اقرار کتبی مالکت انجام می‌شود.

4 - ضوابط کشاورزی - مجموعه مقررات، اصول و ضوابط فنی و عرفی است که ضرورت رعایت آنها در کشت
اراضی از طرف وزارت کشاورزی اعلام‌می‌گردد.

5 - کمیسیون تشخیص - کمیسیونی است مرکب از سه نفر کارشناس (‌دو نفر به معرفی مدیر کل کشاورزی و
یک نفر به معرفی هیأت هفت نفره واگذاری زمین)‌که در هر استان تشکیل می‌گردد و پس از بازدید از ملک و
عنداللزوم کسب نظر کارشناس رسمی دادگستری در خصوص بایر بودن اراضی اعلام رأی می‌نماید.

6 - کمیسیون ارزیابی - کمیسیونی است مرکب از سه نفر کارشناس (‌دو نفر از کارشناسان یا ارزیابان اداره کل
کشاورزی و اداره کل امور اقتصادی و دارایی به‌معرفی مدیران کل مربوط و یک نفر کارشناس رسمی یا خبره
محلی به معرفی دادستان محل) که در هر استان تشکیل می‌گردد و در مورد بهای عادلانه اراضی‌موضوع این
آیین‌نامه اعلام رأی می‌نماید.

‌ماده 2 - تشخیص اراضی بایر خارج از محدوده قانون شهرها با رعایت ماده واحده و این آیین‌نامه بر عهده
کمیسیون تشخص می‌باشد و به یکی از طرق زیر‌توسط اداره کل کشاورزی استان مربوط اعلام می‌گردد. رأی
کمیسیون تشخیص قال اعتراض در دادگاه صالح خواهد بود.

1 - ابلاغ کتبی به مالکان اراضی، در صورت دسترسی به آنان.

2 - آگهی در یک از روزنامه‌های کثیرالانشتار مرکز و محلی (‌در صورت وجود) در دو نوبت به فاصله یک ماه.

3 - الصاق اطلاعیه در محل وقوع ملک.

‌ماده 3 - در مورد اراضی بایر موضوع این آیین‌نامه که به تشخیص دادگاه به عنوان اراضی اعراضی شناخته
می‌شوند در صورتی که مالکان ظرف یک ماه پس از‌ابلاغ وزارت کشاورزی یا پس از نشر دومی آگهی در روزنامه
جهت انتقال سند مالکیت زمین حاضر نشوند مدیر کشاورزی استان به قائم‌مقامی مالک اسناد انتقال‌مالکیت
اینگونه اراضی را امضا خواهد نمود.

‌ماده 4 - در مورد اراضی بایر موضوع این آیین‌نامه به عنوان اراضی اعراضی شناخته نمی‌شوند، مالکان اراضی از
تاریخ ابلاغ وزارت کشاورزی یا از تاریخ نشر‌دومین آگهی در روزنامه، یک سال فرصت خواهند داشت تا شخصاً به
یکی از طرق مندرج در ماده واحده در خصوص کشت زمین طبق ضوابط کشاورزی که‌همه ساله قبل از فصل
کشت اعلام می‌شود اقدام نمایند یا برای این منظور زمین را از طریق فروش، اجاره یا مزارعه به دیگری واگذار
نمایند.

‌تبصره 1 - مالکان یا متصرفین قانونی اراضی موضوع این ماده که مدعی داشتن عذر موجه برای عدم کشت زمین
هستند موظفند مستندات و مدارک مربوط را به‌اداره کل کشاورزی استان مربوط ارائه نمایند تا در صورت تأیید اداره
کل کشاورزی مهلت تعیین شده تا یک سال دیگر تمدید شود.

‌تبصره 2 - انتخاب هر یک از شقوق فورش، اجاره یا مزارعه برای واگذاری اراضی موضوع این ماده به منظور کشت
اراضی با مالک است و نسخه‌ای از اسناد یا‌قراردادهای منعقده در پرونده مربوط (‌در اداره کل کشاورزی) ضبط
می‌گردد.

‌ماده 5 - در صورتی که ظرف مهلت موضوع ماده (4) این آیین‌نامه کشت اراضی طبق ضوابط کشاورزی انجام
نشود هیأتهای هفت نفره واگذاری زمین در مورد‌فروش اراضی برای کشت، اقدام خواهند نمود. وزارت کشاورزی
موظف است در مورد کشت اراضی فروخته شده، نظارت نماید.

‌ماده 6 - کلیه اراضی بایر موضوع ماده (3) که در اختیار دولت قرار گرفته‌اند و همچنین اراضی موضوع ماده (5) این
آیین‌نامه بر اساس بهای عادلانه‌ای که توسط‌کمیسیون ارزیابی تعیین می‌گردد توسط هیأت‌های هفت‌نفره
واگذاری زمین با رعایت اولویتهای زیر فروخته خواهند شد:

1 - زارعین ساکن در محل که بدون زمین هستند و یا کمتر از عرف محل زمین دارند.

2 - داوطلبان اشتغال به کار کشاورزی غیر ساکن در محل در صورت سپردن تعهد سکونت در محل و اشتغال به کار
کشاورزی

3 - فارغ‌التحصیلان رشته‌های کشاورزی.

‌تبصره - کمیسیون ارزیابی موظف است بهای عادلانه اراضی موضوع این ماده را بر اساس عرف محل، قیمت
زمین در زمان تصویب ماده واحده، تعرفه قیمت‌گذاری دولتی و نظر کارشناس یا فرد خبره محلی و با توجه به
موقعیت، حاصلخیزی و مرغوبیت اراضی، ارزش زراعت‌های غالب، تناوب زراعی، منابع آب و‌امثالهم، تعیین
نماید.

‌ماده 7 - وجوه حاصل از فروش اراضی موضوع ماده (6) این آیین‌نامه توسط وزارت کشاورزی دریافت و به شرح زیر
به حسابهای مربوط واریز می‌گردد:

1 - وجوه حاصل از فروش اراضی موضوع ماده (3) این آیین‌نامه به حسابی که توسط خزانه تعیین می‌گردد واریز و
به درآمد عمومی کشور منظور می‌شود.

2 - وجوه حاصل از فروش اراضی موضوع ماده (5) این آیین‌نامه به حساب صندوق سازمان ثبت اسناد و املاک
کشور واریز می‌گردد تا پس از پرداخت‌بدهی‌های قانونی و شرعی مالک به سازمانها، نهادها و دستگاه‌های
دولتی و تأمین هزینه‌های مربوط به دفتر اسناد رسمی، مابقی به مالک پرداخت شود.

‌ماده 8 - نظارت بر حسن اجرای ماده واحده و این آیین‌نامه با وزارت کشاورزی است و کلیه نیروهای انتظامی اعم
از ژاندارمری، شهربانی و کمیته‌های انقلاب‌اسلامی مکلفند در اجرای ماده واحده و این آیین‌نامه با وزارت
کشاورزی و هیأتهای هفت نفره واگذاری زمین همکاری نمایند.

‌تبصره - وزارت کشاورزی می‌تواند در صورت لزوم اشخاصی را که به هر طریق مانع اجرای ماده واحده و این
آیین‌نامه می‌شوند جهت تعقیب و تعیین کیفر به‌مراجع قضایی صالح معرفی نماید.

‌ماده 9 - کلیه نهادها و سازمانهای دولتی موظفند در اجرای ماده واحده و این آیین‌نامه با وزارت کشاورزی
همکاری نمایند و اطلاعات و امکانات مورد نیاز را‌حسب تقاضای وزارت کشاورزی در حداقل زمان ممکن در اختیار
آن وزارت قرار دهند.

‌ماده 10 - سازمان برنامه و بودجه کلیه اعتبارات لازم جهت اجرای ماده واحده و این آیین‌نامه را همه ساله در
بودجه وزارت کشاورزی پیش‌بینی می‌نماید.

‌ماده 11 - چنانچه مأموران اجرای ماده واحده و این آیین‌نامه مرتکب جرم و تخلفی شوند مطابق قوانین مربوط با
آنان رفتار خواهد شد.

‌ماده 12 - از تاریخ ابلاغ این آیین‌نامه هر گونه بخشنامه و دستورالعمل و مقررات مغایر با آن لغو و بلااثر
می‌باشد.

‌ماده 13 - ستاد مرکزی واگذاری زمین موظف است دستورالعملهای برای اجرای این آیین‌نامه را با نر وزارت
کشاورزی تهیه و به مور اجرا گذارد.